2013’te Merve Ünsal’ın davetiyle 5533’le tanıştım. Sonra Nancy Atakan ve Volkan Aslan’la tanışma sürecim başlıyor. Ardından her yıl 5533’te ne olup bitiyorsa takip etme serüveni… 2024 yılının Ağustos ayında uzun bir “residency” sürecinden sonra İstanbul’a döndüğümde, Nancy’e 5533’te bir şeyler yapma fikriyle gittim. Birkaç görüşme sonrasında yapacağım program hakkında Nancy ve Volkan’ı bilgilendirdim ve insanlarla iletişim kurma sürecim de böyle başlamış oldu. Böylece tam 11 yıl aradan sonra 5533’te tekrar vakit geçirme fırsatı bulacağım.
5533’te yapacağım program, üzerinde çalıştığım araştırma “İnsan Sonrası Bakışı Bağlamında Yapay Manzaralar ve Materyalin Politikası (Artificial Landscapes and the Politics of the Material in the Context of the Posthuman Gaze)” fikrinden hareketle sunum performanslara, atölye üretimlerine ve workshoplarına açık olacak. Program, Kasım ayında çevrimiçi sunumlar eşliğinde başlayacak, ardından 5533’ün mekanında sunum ve atölye etkinlikleriyle devam edecek ve son olarak da işbirliği içerisinde olduğum sanatçılarla bir sergiye dönüşecek.
Bu serginin esin kaynağı 2017’ de yine Merve’nin daveti ile Merve’nin Nancy ile birlikte kurguladığı “Sen&Ben[1]”isimli proje oldu. Sen ve Ben Merve ve Nancy’nin deyişiyle“Var olan, var olabilecek işlerle yapılan, ancak 5533’te olabilecek bir mekânsal deneme.”[2] “Sen&Ben” fikrinden yola çıkarak kurgulamaya çalıştığım bu program “Sen&Ben&O” başlığı altında bir sergiye dönüşecek. Buradaki “O” insan olmayanlara yer açabilme olasılıklarını sorgular. İnsan olmayan canlılar, insansız bir dünyada nasıl yaşar? Bu canlılar insanlar tarafından ötekileştirilenle benzer bir yaşam şekline mi sahiptir? “O” kimi ifade eder ve herkes için insan dışı olan ne demektir? “İnsan nasıl görür? Gördüğümüz ve baktığımız açı aynı mıdır? Nasıl bir bakış açısına sahibiz? İnsan ve hayvan görüşü arasındaki fark nedir? Cansız nesneler de görüş açısına sahip midir? İnsansız hava araçlarının veya makinelerin görüşü / görme biçimi kime aittir? Ölçek nedir? Bir ölçek nasıl küçülür, nasıl büyür? Doğal olmayan görüntü nedir? Geleceğin görüntüsü neye benzeyecek? Yeşil ışıklar, neonlar, termal kamera görüntüleri, bilgisayar oyunu görüntüleri, drone görüntüleri, makine veya hayvan gözünden görüntüleri üzerinden tahmin yürütebilir miyiz? Ortaya çıkan sanat işleri arkeolojik kazı nesnelerine benzer mi?” gibi sorulardan yararlanılacaktır. İnsan sonrası manzara neye benzeyecektir? İnsansız bir dünya mümkün müdür?
Bu sorular etrafında şekillenecek olan konuşmalar serisi bu proje bitimine yakın başka bir anlam ifade etmeye başlayamayı hedefliyor. Bu araştırma sürecinde elde edilen kazanımlar ve geri dönüşler dahilinde bir yazıya dönüşecek.
Bu program, insan sonrası kavramından yola çıkarak optiğin ve bakış açısının ana meselelerini tartışmaya açmayı amaçlıyor. Perspektif ve bakış açısı meselesini, izlenebilir ölçeğin sınırlarını canlı ve cansız olanın bakış açısıyla genişleterek yeniden ele almak mümkün müdür? Gözlemleme tekniklerinin ve materyallerin kullanım amaçları sorgulanarak sanat malzemesinin neye göre değer kazandığı ya da kaybettiği belirlenebilir mi? Bu sorulardan yola çıkan bu proje gereğince yapılması planlanan konuşma serisi ve sergi, insan sonrası, bakış açısı, insan olmayan canlılar ve cansızlara dair bir araştırma sürecinin serüveni olmayı hedefliyor.
Etkinlikler, konuşma serisinin ilki Derya Ülker ve benim “İnsan Sonrası ‘Bakış’ Üzerine Düşünceler” ile 9 Kasım Cumartesi 16.00 da 5533’te başlayacak. Aralık’taki “Sen&Ben&O” sergisiyle devam edecek olan program 27 Aralık’ta Merve Ünsal ve Didem Erbaş’ın “Alt Üst Tepetaklak: Bakışın Duygusal Ekonoisi” adlı konuşmayla son bulacak. Sen&Ben&O Sergisi kapsamında yer alacak sanatçılar: Merve Çanakçı, Didem Erbaş, Esra Oskay, Kadir Kayserilioğlu, Ali Kanal, Sarya Nurcan Kaya, Gürkan Kurtbay, Mehveş Lelic, Eren Sulamacı, Meltem Şahin, Elif Tutka, Gizem Ünlü ve Merve Ünsal.
[1] http://imc5533.blogspot.com/
[2] A.g.m
