Ağır pandemi şartları hâlâ devam etse de, sanat piyasası geçen yıl artan satışlar ve rekor kıran müzayede sonuçlarıyla toparlandı. Yeni yeni aşina olmaya başladığımız NFT’ler de rekor satışlar yaparak ve popülerliğini arttırarak bu dönemde elini güçlendirdi. Yeni platformlar ortaya çıktı, geleneksel sanat galerileri ve müzayede evleri NFT’leri listelerine ekledi.
Sene sonunda çıkan fiyat listeleri, 2021’deki en pahalı NFT işlerinin Ethereum blok zinciri üstüne kazınmış ilk NFT projesi CryptoPunks ve Beeple olarak tanınan dijital sanatçı Mike Winkelmann’ın eserleri olduğunu gösteriyor. Seneye damgasını vuran en büyük olay olan Beeple’ın Everydays: The First 5000 Days eserinin rekor bir meblaya satılması, piyasanın böyle yeni eserlere hazır olduğunu ve büyük satışlar söz konusu olduğunda da geri adım atmadığını gösteriyor.
NFT’ler aracılığıyla kısa sürede ne kadar kâr elde edildiğini görmenin en iyi yolu, önceki yılların satış fiyatlarını 2021’le karşılaştırmak: Örneğin, XCOPY tarafından üretilen A Coin For the Ferryman’in NFT’si Kasım ayında 6 milyon dolara satılırken, 2018’de piyasaya sürüldüğünde fiyatı sadece 139 dolar yani 0,5 ETH’ydi.
XCOPY’nin ürettiği NFT’lerde de değindiği “Sağ tıkla, farklı kaydet yaparım; NFT almanın ne mantığı var?” diyenler hâlâ olsa da piyasa büyümeye ve çeşitlenmeye devam ediyor. 10 bin parçadan oluşan NFT koleksiyonunu piyasaya süren, sanat dünyasının “kötü çocuğu” Damien Hirst gibi NFT’ye yüzünü çeviren geleneksel sanatçıların sayısı günden güne artarken, Beeple ve CryptoPunks gibi isimler çoktan NFT tarihine adını yazdırdı.
Geçen yılın en pahalı NFT’lerini yaratıcıları ve hikâyeleriyle birlikte aşağıda listeledik, keyifli okumalar!
Edward Snowden, Stay Free (Özgür Kal)
Şimdi sürgünde olan, ABD’nin en büyük muhbiri Edward Snowden’ın ortaya döktüklerinin sebep olduğu kargaşayı muhtemelen hepimiz hatırlıyoruzdur. Mahkeme, Snowden’ın ortaya döktüklerini ABD yasalarının ihlali olarak kabul etmişti. Bu mahkeme kararlarının birleştirilmesiyle oluşturulan Snowden’ın yüzüyse NFT’ye dönüştürüldü ve Nisan ayında Stay Free (Özgür Kal) ismiyle 5.4 milyon dolara (2,224 ETH) satıldı.
Satıştan elde edilen gelir Snowden’ın başkanı olduğu Basını Özgürlüğü Vakfı’na gidecek. Snowden, satışın ardından “Kriptografi uygulamalarının artması haklarımızı savunmamızda önemli bir rol oynayabilir” yorumunu yaptı.
“Bu müzayede, kriptolamanın basın özgürlüğü ve halka hizmet etmek için kullanılacak gizlilik güvenliğini arttıran değerli gelişmelerin önünü açacak.”
Ross Ulbricht Genesis Koleksiyonu
SuperRare NFT platformu, Ross Ulbricht Genesis Koleksiyonunu Art Basel Miami’de 2021’in Aralık ayında müzayedeye çıkardı. Koleksiyon, Ulbricht’in orijinal yazılarının, eserlerinin ve animasyonlarının Kanon’un KSPEC protokolü kullanılarak tek bir NFT’de derlenmesinden oluşuyor. Eser 5.93 milyon dolara satıldı.
Ross Ulbricht, en popüler Dark Web pazaryerlerinden Silk Road’un kurucusu. 2013 yılında FBI tarafından yakalandı ve şartlı tahliye olmaksızın ömür boyu hapse mahkum edildi. Kara para aklamak, internet üzerinden uyuşturucu ticareti yapmak ve bilgisayar korsanlığı yapmak için komplo kurmak da dahil olmak üzere çeşitli suçlamalardan suçlu bulundu.
Ulbricht’in serbest kalması için çabalar sürerken o, yeteneğini ve felsefesini iyi bir amaca yönlendirmek için sanatçılara ve diğer mahkumlara bir fon sağlayarak yardım etmeye karar verdi.
“Bu NFT ile bir fark yaratabilme şansım olduğunu görüyorum… Kendi geleceğim kasvetli görünebilir, ancak yine de etrafımda gördüğüm hasarı iyileştirmek için küçük de olsa bir şeyler yapabilirim.”
XCOPY, A Coin for the Ferryman
XCOPY’nin 2018’de mint ettiği bir eser Kasım 2021’de SuperRare’de 6 milyon dolara satıldı. A Coin for the Ferryman isimli bu parçaya ilk sahibi 0.5 ETH öderken, yeni sahibi bunun çok üstünde bir mebla -1330 ETH- ödedi. Bu parça, kripto sanat dünyasının öncülerinden olan ünlü kripto sanatçısı XCOPY’nin ilk eserlerinden. XCOPY’nin eserleri ölüm, umursamazlık, distopya gibi konuları işleyen rahatsız edici ve bozulmuş dijital parçalardan oluşuyor. Bazı eserlerinde sanat piyasası ve sosyal medyanın mevcut durumunu ironik bir şekilde eleştiren, karşılaştığı yaygın yorumları hedef alıyor. This is Clearly Money Laundering (Bu Resmen Kara Para Aklama), Hello Admin PM Me (Admin Selam Bana DM At) ve You’re Wasting Your Life. Literally. (Hayatını Boşa Harcıyorsun. Gerçekten) bunlardan bazıları.
Beeple, Ocean Front
Beeple adıyla tanınan Mike Winkelmann isimli grafik tasarımcı ve NFT sanatçısı, geçen yıl NFT’lerinden biri 69 milyon dolara satıldıktan sonra odak hâline geldi. Mart’ta satılan bir diğer eseri Ocean Front da 6 milyon dolara satılarak Beeple’ı NFT dünyasının en başarılı sanatçılarından biri hâline getirdi.
Ocean Front; römorklar, yük konteynerleri ve çöp yığınları üstünde büyüyen bir ağacı göstererek iklim değişikliği sorununa işaret ediyor. Eser, Beeple’ın Everyday serisinin bir parçası ve “Birlikte bunu aşabiliriz” altbaşlığı taşıyor.
Satıştan elde edilen gelir, “gezegenimiz Dünya’nın daha iyi yönetilmesi için yenilikçi ve açık bir dijital altyapı geliştiren” The Open Earth Foundation’a (Açık Dünya Vakfı) gitti.
XCOPY, Right-click and Save As guy
XCOPY’nin başka bir dijital çalışması da Aralık 2021’de SuperRare platformunda birkaç milyon dolara satıldı. Right-click and Save As Guy (Sağa Tıkla ve Farklı Kaydet Adam) isimli bu NFT’yi Snoop Dog ya da dijital dünyada bilinen adıyla Cozomo de’ Medici 1600 ETH yani 6.57 milyon dolara satın aldı. Adından da anlaşılacağı gibi bu çalışma dijital sanata inanmayanları hedef alıyor. “Sağ tıkla ve farklı kaydet adam” çoğunlukla NFT’lerin hiçbir değeri olmadığını söyleyenlerle dalga geçmek için kullanılan bir internetkarikatürü.
Bu parça XCOPY’nin Snoop Dogg tarafından alınan ilk NFT’si değil. Ünlü müzisyen, Eylül ayında da sanatçının Some Asshole isimli NFT’sini 4 milyon dolara satın almıştı.
Beeple, Crossroads
Listenin sıradaki eseri yine Beeple’ın bir başka NFT’si. Crossroads adlı NFT, Nifty Gateway NFT platformunda Şubat ayında 6.6 milyon dolara satıldı. Bu büyük satış, sadece birkaç ay sonra Beeple’ın Everydays – The First 5000 Days NFT’sinin rekor bir fiyata satılacağının habercisiydi. Crossroads 2020 ABD seçimlerine bir cevap olarak ortaya çıktı ve iki versiyonu var: Birinde Donald Trump galip geliyor, diğeriyse yenilgisini gösteriyor. Parça, diğer NFT’ler gibi, şifrelenmiş bir video dosyasından ve çoğaltılması imkansız bir dijital imzadan oluşuyor.
CryptoPunks (CryptoPunk 3100, CryptoPunk 7804, CryptoPunk 4156, CryptoPunk 7523)
CryptoPunks, Ethereum blok zinciri üzerindeki ilk NFT örneklerinden. 10 bin özgün karakterden oluşan seri ortaya çıktığında hızla rağbet gördü ve başlangıçta Ethereum cüzdanı olan herkese ücretsizdi. Artık sadece çok yüksek paralar ödeyerek alınabilen bu karakterlerden elde edilen miktar 645.180 ETH’ye, bir diğer deyişle 1.91 milyar dolara ulaştı.
Geçen yıl dört CryptoPunk toplamda 30 milyon doların üzerinde satıldı: CryptoPunk 3100 (7.51 milyon dolar), CryptoPunk 7804 (7.56 milyon dolar), CryptoPunk 4156 (10.35 milyon dolar), CryptoPunk 7523 (11.75 milyon dolar)
Beeple, HUMAN ONE
Kasım ayında Christie’s Müzayede Evi’nde 28.9 milyon dolara satılan Beeple’ın bir başka eseri HUMAN ONE da geçen yılın en pahalı NFT’leri listesinde yer alıyor. Diğer NFT’lerin aksine HUMAN ONE, video ve kinetiği tek bir deneyimde birleştiren fiziksel-dijital hibrit bir heykel.
Eser, zaman içinde gelişimini sürdürecek sanat eserlerini sergilemek için tasarlanmış. Beeple, eserinin üstündeki kreativ kontrolü ve uzaktan erişimi elinde tutacak ve hayatı boyunca eseri güncelleyecek. Christie’s’in Dijital Satışlar Müdürü Noah Davis, Beeple’ın Everydays serisini devam ettiren eseri “Son derece gösterişli, karikatür-distopik halüsinasyonlar” olarak tanımlıyor.
Beeple, Everydays – The First 5000 Days
NFT’ler hakkında pek çok tartışmayı körükleyen ve çılgınlığı daha da alevlendiren sanat eseri Beeple’ın Everydays -The First 5000 Days eseri. Bu NFT Mart ayında Christie’s Müzayede Evi’nde 69.3 milyon dolara satıldı ve yaşayan bir sanatçının açık arttırmada en pahalıya satılan üçüncü eseri oldu. Esere yapılan teklifler, piyasaya çıktığı Şubat ayından Mart’a kadar inanılmaz seviyede arttı: 25 Şubat’ta 100 dolarla başlayan açık arttırma, 10 Mart’ta 13.2 milyon dolara ulaşmıştı.
2007’de sanatçı Tom Judd’dan ilham alan Beeple, 5000 gün boyunca bir parça yarattı ve bunları dijital olarak bir araya getirdi. Jeff Bezos ve Donald Trump gibi bazı popüler kültür figürlerini içeren parçalar ırkçı, kadın düşmanı ve homofobik klişeleri yansıttığı gerekçesiyle eleştirildi.
Pak, The Merge
Nifty Gateaway, Aralık ayında anonim sanatçı Pak’ın 250 bin NFT’sinin 91.8 milyon dolara satılmasıyla tekrardan rekor bir satışın adresi oldu. The Merge isimli NFT, bir koleksiyoncunun cüzdanında diğerleriyle birleştirmek üzere programlanmış toplu token’lardan oluşan açık bir proje olarak tanımlanabilir. Proje,toplu alım oranı ne kadar yüksekse koleksiyona dahil edilen NFT’lerin görsel niteliği o kadar artacak şekilde yaratıldı. Ayrıca koleksiyonerlere toplu alım oranlarına göre bonus token’lar verildi. Proje toplamda 26 bin koleksiyonere satıldı. En fazla token’ı elinde bulunduran kişiyse Alpha Mass isimli başka bir eserle ödüllendirilecek.
“Satın aldığınız token’ların boyutuna bağlı olarak sanat eseri değişecek ve farklı nitelikler taşıyacak. Metaveriler de dahil olmak üzere hepsi zincir üstünde şifrelendi.”
Murat Pak olarak da tanınan anonim sanatçı, Pak ve Murat Pak’ı iki farklı kurum olarak değerlendiriyor. Kimliği hakkında pek bir ayrıntı bilinmeyen sanatçının bir ekip olabileceği de düşünülüyor.
The Merge, sanat eserlerinin geleneksel tanımlamalarına meydan okuyor. Ayrı parçalar olarak satılmış olsa da, tek bir sanat eserinde birleşebilme potansiyeli taşıyarak bunu gösteriyor. Nifty Gateway’in kurucularından Duncan Cock Foster, Pak’tan alıntı yaparak bunun “halka açık olarak satılan en büyük tekli sanat eseri satışı” olduğunu söylüyor.
Çeviri: Aylin Şener
Kaynak: https://www.widewalls.ch/magazine/most-expensive-nfts-2021
