Ülkenin içinde bulunduğu döviz krizi, kâğıt ve matbaa pahalılığına rağmen sanat ve kültür kitapları, dergileri özverili çalışmalarla yayımlanmaya devam ediyor. Ancak popüler konular, politika, ünlü yazarların kitapları arasında sanat ve kültür kitapları çoğunlukla görünmez oluyor. Argonotlar olarak bu kitapların görünürlüğünü artırmak için her ay bir dosya hazırlamaya karar verdik. Siz de kitaplarınızın önümüzdeki aylarda bu listede yer almasını isterseniz bizimle iletişime geçebilirsiniz.
SANATÇI KİTAPLARI
Re: [aap_2020]
Arter Araştırma Programı’nın Ekim 2020–Mayıs 2021 dönemi çalışmaları kapsamında üretilen Re: [aap_2020] başlıklı kitabın içeriğini, programa katılan Kerem Altaylar, Eylem Ejder, Nejbir Erkol, Alev Ersan, Furkan Öztekin, palimpsest (Larissa Araz ve Ekin Can Göksoy), Rojda Tuğrul ve Aslı Uludağ’ın devam eden araştırmalarıyla bağlantılı katkılarının yanı sıra program kapsamında birlikte üretilen metinler oluşturuyor. Arter Araştırma Programı, çağdaş sanat alanında çalışan kültür üreticilerinin faaliyet alanlarına dair araştırma yöntemlerini, bakış açılarını ve ifade biçimlerini geliştirmelerine destek olmayı amaçlıyor. Tasarımını Umut Altıntaş’ın yaptığı kitapla ilgili detaylı bilgiye bağlantıdan erişebilirsiniz.
Yer Ruhları
Kerem Ozan Bayraktar’ın SAHA Studio programı kapsamında yaptığı çalışmanın parçası olarak üretilen Yer Ruhları kitabı SANATORIUM tarafından yayımlandı. Ulya Soley’in editörlüğünü yaptığı kitapta Yağız Özgen ve Zeynep Sayın’ın yazıları bulunuyor. Yer Ruhları, SAHA Studio programı kapsamında SAHA’nın desteğiyle üretildi. Kitabı incelemek ve satın almak için galerinin Shopier sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
Gönül Yakınlıkları
Sanatçı Mehmet Dere’nin Gönül Yakınlıkları kitabı son dönem işlerini kapsayan bir sergi projesinin yanında sanatçının kendi üzerine düşünme pratiği anlamında monografik bir kitap. SANATORIUM tarafından basılan kitap sanatçının 2000’li yıllara uzanan çalışmalarının bir özeti niteliğinde. Oktay Orhun’un sanatçıyla kitap ve sergisi hakkında yaptığı detaylı röportaja bağlantıdan erişebilirsiniz.
Tell Me Your Story
Tell Me Your Story 20 sanatçının çocukluk hatıralarının yer aldığı katılımcı bir sanat projesi.
Çocukluk hikayelerinin sihirli gücüne inanarak bir diyalog yaratma amacıyla eşleştirilen 10 Türkiyeli, 10 İsrailli sanatçı çocukluk anılarını partnerleriyle paylaştı; ardından her sanatçı partnerinin hikayesini kendi özgün diliyle resmetti. Kitap ayrıca ünlü yazar Etgar Keret’in bu proje için kaleme aldığı bir hikayeyle başlıyor.
SERGİ KATALOGLARI
[ELEKTROİZOLASYON]: Bilinmeyen Parametre Kayıt-Dışı
Emre Hüner’in kişisel sergisi [ELEKTROİZOLASYON]: Bilinmeyen Parametre Kayıt-Dışı bağlamında hazırlanan yayın, sanatçının [Elektroizolasyon]: Bir Kayıt Mekanizması başlıklı yazısıyla açılıyor. Hüner tarafından yayın için özel olarak düzenlenen kolajlar, üretim süreci görselleri, çizimler, şema-eskizler, [Extro-Envanter] fotoğraf serisi ve film karelerinin yer aldığı kitap, serginin küratörü Aslı Seven’in “Elektriksel Ahiret_Hipernesnenin Gölgesinde Senaryoprotezler” başlıklı yazısını, [Elektroizolasyon]’un senaryo metninden fragmanlar ve fotoğraflar ile Meliha Erem’in Hipernotlar’ını da içeriyor. Kitap Arter tarafından yayımlandı.
İstanbul’dan Bizans’a: Yeniden Keşfin Yolları, 1800-1955 / “İstanbul’da Bu Ne Bizantinizm!”: Popüler Kültürde Bizans
Pera Müzesi’nde Bizans’ın kültürel mirasını konu alan iki sergi 6 Mart’a kadar devam ediyor. Sergilere eşlik eden kataloglar da gözden kaçmamalı.
İstanbul’dan Bizans’a: Yeniden Keşfin Yolları, 1800-1955, şehrin Bizans mirasına dair yeni bir uluslararası ve yerel farkındalığın oluşmasında İstanbul’un merkezi rolünü inceliyor. 1800’lü yıllardan 1955’e kadar şehrin bazı anlarına bakmanın ötesinde, İstanbul’u, imparatorlukların maddi ve entelektüel zenginliğini cezbederek Bizans’a dair bilgi birikiminin gelişmesi ve Bizans araştırmalarının bir disipline dönüşmesiyle sonuçlanan bir çekim merkezi olarak da ele alıyor.
İstanbul’dan Bizans’a sergisine eşlik eden kapsamlı yayında, küratör Brigitte Pitarakis’in serginin düşünsel arkaplanını anlattığı giriş yazısının yanı sıra arkeoloji, tarih, sanat tarihi, mimarlık tarihi, şehircilik, müzecilik, kültürel miras alanlarına odaklanan on üç makale yer alıyor.
Bizans’ın popüler kültürdeki eklektik varlığını keşfe çıkan “İstanbul’da Bu Ne Bizantinizm!”: Popüler Kültürde Bizans, Bizantinizmin çoklu ve birbiriyle çakışan anlamlarını ortaya çıkarıyor.
“İstanbul’da Bu Ne Bizantinizm?” sergisine eşlik eden katalog, küratör Emir Alışık ve İstanbul Araştırmaları Enstitüsü yöneticisi Gülru Tanman’ın giriş yazısının yanı sıra sanatın çeşitli alanlarındaki Bizantinizm temsillerini derinlemesine inceleyen ve yorumlayan 10 tarih araştırmacısının makalelerini bir araya getiriyor.
Hayal Fanusu: Dr. Şükrü Bozluolçay Koleksiyonu
Dr. Şükrü Bozluolçay’ın kırk yıla yaklaşan bir süreç içerisinde oluşturduğu sanat koleksiyonu, 19. yüzyıldan günümüze klasik, modern ve çağdaş sanat yapıtlarını içeriyor. Bozlu Sanat Yayınları’ndan çıkan, sanat tarihçisi Dr. Özlem İnay Erten’in kaleme aldığı Hayal Fanusu: Dr. Şükrü Bozluolçay Koleksiyonu isimli kitap, Türkiye sanatının kronolojik süreçteki gelişimini koleksiyondaki yapıtlar üzerinden ele alarak, sanat tarihimiz hakkında kapsamlı bir perspektif ortaya koyuyor. Kitap dolayısıyla Bozlu Art Project Mongeri Binası 12 Ocak – 26 Mart 2022 tarihleri arasında Hayal Fanusu: Dr. Şükrü Bozluolçay Koleksiyonu isimli sergiye de ev sahipliği yapıyor.
SANAT KİTAPLARI
Ressam Boğos Tatikyan
İzmir Kalkınma Ajansı Kültür Yayınları kapsamında İzmir’in Kültür İnsanları serisinin ikinci kitabı Ressam Boğos Tatikyan yayınlandı. İzmirli ressam ve matbaacı Boğos Tatikyan Osmanlı sultanlarını, İzmir şehir ve civarında gördüğü halktan kimseleri, özellikle de farklı cemaatlerden ilgi çekici kişileri resimlemiş, bunları taşbaskı (litografi) tekniği ile kendi matbaasında çoğaltarak satışa sunmuştur.
Bu albüm kitap sayesinde “B. Tatikyan” imzalı taşbaskılar, yaklaşık iki asır sonra yeniden gün yüzüne çıktı. On dokuzuncu yüzyıl İzmir’inin gündelik hayatını, sosyo-kültürel açıdan sunan kitap ücretsiz olarak bağlantıdan indirilebilir. Ömer Durmaz ve İskender Dereli’nin kaleme aldığı kitabın tasarımını Durmaz ve İZKA’dan Orçun Andıç üstlendi.
Kavramdan Sonra: Çağdaş Sanatın Felsefesi
Peter Osborne’un kaleme aldığı Kavramdan Sonra: Çağdaş Sanatın Felsefesi Tellekt tarafından yayımlandı. “Çağdaş sanat post-kavramsal sanattır” iddiasını ortaya koyan Osborne; Navjot Altaf, The Atlas Group, Amar Kanwar, Sol LeWitt, Gordon Matta-Clark, Gerhard Richter ve Robert Smithson’ın eserlerinin bir dizi kavramsal inşasını ve yorumunu detaylandırıyor. documenta 12’nin küratörü Ruth Noack kitap hakkında şunları söylüyor: “Bu gecikmiş çağdaş sanat felsefesi, bize hem çağdaş sanat tarihini hem de sanat eleştirisi felsefesini yeniden düşünmek için kavramsal araçlar sağlıyor. Tutkulu ancak analitik bir yaklaşım benimseyen Osborne, yalın ve zevkle okunan anlatımıyla politik açıdan ferasetli bir söylem sunuyor. Bu eser, çağdaş sanat veya onun felsefesiyle ciddi olarak ilgilenenler için temel bir okumadır.”
John Berger, Frida Kahlo, Constantin Brancuşi biyografileri ve Klasik Modern Sanat
Runik Kitap tarafından yayımlanan Runik Hayatlar serisinde sanatçıların ve kültür hayatına katkıda bulunmuş kişilerin biyografi kitapları yer alıyor. Seri kapsamında Sanda Miller’ın Constantin Brancuşi, Gannit Ankori’nin Frida Kahlo ve Andy Merrifield’ın John Berger kitapları yayımlandı. Ayrıca Uwe M. Schneede’nın kaleme aldığı Klasik Modern Sanat kitabı da kafa karıştırıcı gibi görünen Klasik Modern sanat akımlarına ve dönemine sade bir bakış sunuyor, çeşitli akımların arkasındaki asli dürtüleri ve ortaya çıkardıkları radikal yenilikleri açıklıyor.
John Berger’ın Görme Biçimleri TV programının bu sene 50’inci yılı. Bu yıl biz de Argonotlar olarak Berger’a ve Görme Biçimleri’ne odaklanacağız. Andy Merrifield’ın John Berger kitabına da bu açıdan dikkat çekmek gerek. Görme Biçimleri’nin BBC’deki yapımcısı ve yönetmeni Mike Dibb’e göre Merrifield’ın kitabı “John Berger’ın geniş kapsamlı işlerine ve kitaplarına ve çeşitli çalışmalarına etki eden fikirler ve kişiler üzerine aydınlatıcı, yeni bir yorum.”
Joseph Beuys
Joseph Beuys’un çok yönlü sanat anlayışını araştıran ve onun bilim, politika ve maneviyat alanları arasında gezinen pratiğini takip eden kitap, sanatçının yaşamına ilişkin diğer birçok anlatının aksine, kişisel mit yaratımına ve sanatı geçmişle tekrar bağlantı kurma becerisini içeren bir faaliyet alanı olarak kavramaya önem atfediyor.
Beuys’un hayatı, sanatı ve performanslarına odaklanan bu kitap, sanatçının geniş kapsamlı yapıtındaki iki ana hattı ele alıyor: ilki, parçalayıcı bir travma tecrübesinin sanatı ve hayatı üzerindeki etkisi, ikincisi de sanat kavramının üstlenebileceği rolleri sürekli olarak genişletmesi. Claudia Mesch tarafından kaleme alınan kitap Emre Ayvaz tarafından çevrildi ve Arter tarafından çevrimiçi ortamda ücretsiz yayımlandı. PDF ve EPUB olarak bağlantıdan erişebilirsiniz.
Yan Kapıdan Girenler: Modern Türk Resminin Analizi
Sanat tarihçisi ve akademisyen Elif Dastarlı’nın yazdığı Yan Kapıdan Girenler: Modern Türk Resminin Analizi, Türkiye’nin modernleşme sürecini sanat yoluyla izliyor ve “Modern Türk sanatı nedir?” sorusunu cevaplamaya çalışıyor. Evdeki ve sokaktaki hayatın, kadının yaşamının ve özgürlüğünün, sanatçının bir kimlik olarak ispatının, sanayinin gelişiminin, mimarinin hatta sporun modernleşme sürecinde katettiği yolu Türk resim sanatının penceresinden sosyolojik bir perspektifle ele alıyor. Modernleşmenin Batılılaşma ile özdeş tutulmasına dair bakışın eksik-fazla yönlerine değinerek, resim sanatı üzerinden kapsamlı bir okuma yapıyor.
Kadından Ressam Olmaz Çağdaş Sanatta Toplumsal Cinsiyet, Değerler ve Cam Tavanlar
Helen Gørrill tarafından kaleme alınan Kadından Ressam Olmaz Çağdaş Sanatta Toplumsal Cinsiyet, Değerler ve Cam Tavanlar kitabı sanatçı kadınların sanat dünyası ve piyasası içindeki yerine odaklanıyor. İstatistiksel bir yöntem kullanan Gørrill’in kitabının dikkat çeken yönü, erkeklerin ve kadınların resimleri arasında pek az estetik fark olduğunu fakat erkeklerin eserlerinin kadınlarınkinden yüzde 80 oranında daha değerli bulunduğunu gösteren bir veritabanı oluşturması.
Şeker Ahmed Paşa / Süleyman Seyyid
Hayalperest Yayınevi’nin yeni serisi de Nilüfer Öndin’in kaleme aldığı Türk Sanatının Büyük Ustaları. Şeker Ahmed Paşa ve Süleyman Seyyid kitaplarıyla başlayan bu seri sanatçılarımızı geniş bir okuyucu kitlesine tanıtmak açısından yararlı olacak gibi görünüyor.
KÜLTÜR KİTAPLARI
Sanatçının Kendine Yolculuğu, Sanat ve Edebiyat Üzerine Psikanalitik Denemeler
Nilüfer Erdem Güngörmüş’ün kaleme aldığı Sanatçının Kendine Yolculuğu Sanat ve Edebiyat Üzerine Psikanalitik Denemeler Metis Kitap tarafından yayımlandı. Güngörmüş kitabında Mehmed Siyah Kelam, Sevim Burak, Selma Gürbüz gibi sanatçıların eserlerini sanatsal yaratıcılıkla psikanalitik düşüncenin kesiştiği noktalar üzerinden açıklıyor.
DERGİLER
Sanat Dünyamız
Sanat Dünyamız, yeni yılın bu ilk sayısında son dönem açılan sergilerden, sanatçı söyleşilerine, tiyatro oyunu değerlendirmelerinden bağımsız inisiyatiflerin çalışmalarına uzanan geniş bir çerçeveden yazıları okurlara sunuyor.
Altyazı 2021 Yıllığı
Altyazı’nın 2021 Yıllığı, yılın sinema ve televizyon gündemine kapsamlı bir bakış atıyor. Geçtiğimiz yıl izleyici karşısına çıkmış yapımlar arasından yapılan değerlendirmeyle hazırlanan sayıda farklı coğrafyalardan 50 filme dair incelemelerin, Türkiye sinemasına odaklanan kapsamlı bir bölümün, yerli ve yabancı dizilere dair yazıların yanı sıra 2021’e farklı başlıklar altında bakan çeşitli köşeler de yer alıyor.
Toplumsal Tarih
Toplumsal Tarih’in Ocak sayısında Gürbey Hiz ve Firuzan Melike Sümertaş tarafından hazırlanan “Reşad Ekrem Koçu, İstanbul Ansiklopedisi ve Arşivi” başlıklı dosyada Kadir Has Üniversitesi ve SALT tarafından gerçekleştirilen “Reşad Ekrem Koçu ve İstanbul Ansiklopedisi Arşivi Projesi”ne ilişkin bir dosya bulunuyor.
BAŞVURU
Metin üzerine çalışan sanatçı ve inisiyatifleri; müze, galeri, kurum, ve enstitüleri bir araya getiren bir platform olan border_less ARTBOOK DAYS 2022 edisyonu için başvurular açıldı. Bu sene 12-15 Mayıs tarihleri arasında Arter’de gerçekleşecek olan etkinliğe başvurmak için gereken bilgileri bağlantıdan edilebilirsiniz.
