Argonotlar ekibi olarak Türkiye çağdaş sanatının son 50 yıldaki üretimlerine, dönemlerine ve konu edindiği meselelere bugünden bakarak bir tartışma alanı açmak ve metin üretmek amacıyla yola çıktığımız çalışmamızla karşınızdayız.
60’ların sonunda temellerinin atıldığı, 70’lerle birlikte üretimlerin çoğalmaya başladığı, 80’lerde darbe sonrası pek çok disiplinde olduğu gibi kendi alanını yaratmakta zorlanan, 90’ların sonunda iklimini bulan, 2000’lerle birlikte çeperi ve trafiği genişleyen Türkiye çağdaş sanatına dair farklı okumalar sunmayı hedefleyen bu çalışmanın ilk adımı olan görsel sunum, aynı zamanda bir hareket noktası.
Çalışmamızın merkezinde yer alan bu grafik tabloya eşlik edecek uzun soluklu yazı dizisinin 50 yılı aşkın bir geçmişi olan Türkiye çağdaş sanat tarihinin farklı kesitlerini, dönüm noktalarını ve sorunlarını okumak için bir vesile olmasını umuyoruz.
Başlangıçta “70 Sonrası Türkiye Çağdaş Sanatında 50 Eser” adını taşıyan bu çalışmada, Türkiye çağdaş sanatının tarihine eserler üzerinden bakmak için yola çıkmış ve kolektif bir üretim olması adına bu alanda emek veren küratör, eleştirmen, yazar, akademisyen ve sanat profesyonellerinden kendi 10’ar eserlik listelerini paylaşmalarını istemiştik.
Yaklaşık 200 isme ulaştığımız araştırmada, katılımcılardan 10’ar eserlik listelerini oluştururken 70’lerden bugüne Türkiye içinde ve (ilişkili olarak) dışında gelişmiş farklı bakış açılarını, kuşakları, dilleri, kimlikleri, cinsiyetleri, tarihi ve coğrafi konumları göz önünde bulundurmalarını rica ettik. Araştırmaya 50 isim katkıda bulundu ve ortaya 276 eserin yer aldığı grafik sunumda görebileceğiniz veri toplamı çıktı.
Bir yürütücü ekip eşliğinde araştırmanın sonuçlarını metodolojik olarak değerlendirmek ve 50 eserlik bir seçki oluşturmak için çalışmaya Osman Erden, Ezgi Bakçay, Övül Durmuşoğlu, Erden Kosova, Kevser Güler ve Duygu Demir’i davet ettik.
Çalışmanın nihai amacı bir “en iyiler seçkisi” oluşturmak olmamakla beraber bu 50 eserlik seçki aracılığıyla, hafıza yoklamayı ve bu alanda metin üretimine katkıda bulunmayı hedeflemiştik.
Yürütücü ekip, listenin manipüle edilmemiş halinin grafik bir sunum eşliğinde kamuoyuyla paylaşılmasını ve bu verilere bakarak sadece eser üzerinden değil, bu listeyi merkeze alarak ya da listenin dışına taşarak yorumlayacak çok disiplinli, çok bakışlı bir okuma alanı açmayı kararlaştırdı.
Yürütücü ekip ayrıca hem sanat dünyasından hem de farklı alanlardan isimleri bu çalışmaya davet etme görevini üstlenerek editör pozisyonuna çekildi ve yazarlara bu sanat tarihsel döneme nasıl bakmak istediklerini, bu tabloyu nasıl yorumladıklarını sorarak yol almaya karar verdi.
Sizlerle ilk adımda paylaştığımız grafik tablo ve bu duyuru yazısının ardından yürütücü ekipte yer alan Duygu Demir’in yaptığımız toplantılar boyunca araştırmanın süreç içinde nasıl şekillendiğini, tartışma konularını aktardığı yazısını paylaşacağız. Uzun soluklu ve geniş kapsamlı olmasını hedeflediğimiz yazı dizisi, bu çalışmanın verilerinden yola çıkarak yorumlanabilecek eser, dönem, konu ya da sorunları kapsayan metinlerle devam edecek.
Veri görselleştirmesinde veri gazeteciliği alanında Kadir Has Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde öğretim görevlisi olarak çalışan, aynı zamanda Veri Gazeteciliği Derneği’nin kurucusu olan Pınar Dağ’dan destek aldık. Flourish uygulamasındaki iki şablonun böyle bir veri için uygun olacağını düşündük.
İlk grafiği okumaya, grafiğin iç kısmından saat 9 yönünde 1970’lerden başlıyoruz ve bugüne kadar geliyoruz. Dış çeperde ise o tarihlere karşılık gelen eserlerin ve sanatçılarının isimleri yer alıyor. Eser ve sanatçı isimlerine tıkladığınızda araştırmanın verilerine ve eserler hakkındaki temel bilgilere ulaşabiliyorsunuz. Tarihlerin ve eserlerin üzerine tıkladığınızda sağ üstte çıkan ok işaretiyle geri dönebilirsiniz. Mobilde görüntülemek zor olacağından bilgisayar üzerinden incelemenizi tavsiye ederiz. Dilerseniz Flourish uygulaması üzerinden de inceleyebilirsiniz.
İkinci grafikte de sanatçı isimlerinin ve eser isimlerinin öne çıktığı bir görselleştirme yer alıyor. Merkezde en çok adı geçen sanatçılar ve eserleri yer alırken çeperlere gittikçe adı daha az geçen sanatçıları görüyoruz. Yine eser ve sanatçı isimlerine tıkladığınızda araştırmanın verilerine ve eserler hakkındaki temel bilgilere ulaşabiliyorsunuz. Tarihlerin ve eserlerin üzerine tıkladığınızda sağ üstte çıkan ok işaretiyle geri dönebilirsiniz. Mobilde görüntülemek zor olacağından bilgisayar üzerinden incelemenizi tavsiye ederiz. Dilerseniz Flourish uygulaması üzerinden de inceleyebilirsiniz.
Çalışmaya katkıda bulunan isimlere teşekkürlerimizle…
Ali Kayaalp, Ali Kemal Ertem, Amira Akbıyıkoğlu, Anlam Arslanoglu de Coster, Aynur Gürlemez Arı, Ayşe Gür, Ayşe H. Köksal, Bora Gürdaş, Burcu Dimili, Cem Erciyes, Çelenk Bafra, Derya Yücel, Dilek Karaaziz Şener, Duygu Demir, Ebru Nalan Sülün, Ela Atakan, Elif Dastarlı, Elif Gül Tirben, Elvin Vural, Erden Kosova, Erkan Aktuğ, Erman Ata Uncu, Esra Aliçavuşoğlu, Evrim Altuğ, Ezgi Bakçay, Fatma Çolakoğlu, Fisun Yalçınkaya, Hüseyin Gökçe, İlker Cihan Biner, Kevser Güler, Kültigin Kağan Akbulut, Mahmut Wenda Koyuncu, Mahsum Çiçek, Merve Akar Akgün, Murat Alat, Naz Kocadere, Nazlı Pektaş, Nazlı Yayla, Nermin Saybaşılı, Nilüfer Şaşmazer, Nora Tataryan, Nursaç Sargon, Onur Kaya, Osman Erden, Ozan Ünlükoç, Serra Yentürk, Sılay Sıldır, Ulya Soley, Verda Bingöl, Yasemin Ülgen.
