Amerika Birleşik Devletleri yeni Başkanı Biden’ın Afganistan’dan geri çekilme kararının yarattığı kaosla başa geçen Taliban’ın Afganistan’ın kültür mirasına zarar vereceği endişe ediliyor. Daha önce IŞİD’in Palmira Antik Kentini bombalamasıyla büyük bir kayıp yaşayan dünya mirası, aynı kaderi Afganistan’da da mı yaşayacak?
Afganistan’da faaliyet gösteren yerel ve uluslararası kültür ve miras örgütleri Taliban’ın dramatik bir şekilde iktidara dönmesinin ardından durumu gergin bir şekilde izliyor. Medyaya sıklıkla yansıyan ifade özgürlüğü ve kadın haklarını sınırlayan kısıtlamaların yanı sıra, kültür profesyonelleri, antik anıtların yağmalanması ve tahrip edilmesi ihtimalinin hiç de uzak olmadığı görüşündeler. Mart 2001’de, Taliban’ın UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan ve 6. yüzyıldan kalma iki anıtsal heykele ev sahipliği yapan Bamiyan Budaları’nı havaya uçurduğu anlar zihinlerinde hâlâ tazeliğini koruyor. Öte yandan, Taliban’ın uyguladığı Şeriat yasasına göre hem tanrıların hem de insan formunun tasviri yasak olduğundan bu korkular sahici temellere dayanıyor.
Afganistan 62 metre yüksekliğindeki Jam Minaresi ve Herat şehri de dahil olmak üzere çok çeşitli değerli kültürel miras alanlarına ve nesnelere ev sahipliği yapmakta. 14. yüzyılda İslam dünyasında bir sanat merkezi olan Herat, 12 Ağustos’ta Taliban savaşçıları tarafından ele geçirildi. 15 Ağustos’ta Kabil’deki Afganistan Ulusal Müzesi tarafından yayınlanan bir bildiride, Taliban’ın ülkeyi kapsamlı bir şekilde ele geçirmesinin ardından yağmalamaya başladığı belirtildi. “Maalesef bugün Kabil şehri benzeri görülmemiş bir kaosa tanık oldu; Kabil’in farklı yerlerinde fırsat kollayan yağmacılar ve kaçakçılar, özel ve kamu mallarını yağmaladılar. Müze personeli, eserler ve eşyalar henüz güvende ancak bu kaotik durumun devam etmesi müzenin eser ve eşyalarının güvenliği konusunda büyük endişelere neden oluyor” dedi.
Derleyen: Ezgi Cemre Er
Kaynaklar:
https://www.theartnewspaper.com/news/afghanistan-british-council
https://news.artnet.com/art-world/2000495-2000495
